Kültürel miras Priene Antik Kenti için çalışmalar hızlandı

2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne giren, 2023 yılında kalıcı listeye girmesi yolunda ciddi adımların atılmaya başlandığı Priene Antik Kenti'nin; Dünya Kalıcı Miras listesine girmesi için süreç titizlikle sürdürülüyor. Söke Belediyesi öncülüğünde kararlı adımlar atılıyor.

Bu anlamda 2024 yılı Ocak ayında alan sınırlarının belirlenmesi, 2024 yılı Eylül ayında Priene Alan Başkanlığı'nın oluşturulmasının ardından çalışmalar daha da hız kazandı. Söke Belediyesi ile Priene Antik Kenti Alan Başkanlığı ve Anti Kent Kazı Başkanlığı tarafından 3 gün sürecek Paydaş Bilgilendirme ve Arama Toplantıları başladı. İlk günün konukları sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri oldu.

Toplantıda Söke Belediye Başkanı Dr. Mustafa İberya Arıkan, Priene Antik Kenti Kazı Başkanı Uludağ Üniversitesi'nden Prof. Dr. İbrahim Hakan Mert ve Kazı Başkanı Yardımcısı Araştırma Görevlisi Dr. Ahmet Ali Altın, Abdullah Gül Üniversitesi'nden Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (İCOMOS) Temsilcisi Doç. Dr. Nisa Semiz, Priene Alan Başkanı Mimar Mine Aşçı da bulundu.

Toplantının açılış konuşmasını Söke Belediye Başkanı Dr. Mustafa İberya Arıkan yaptı. Priene'nin yalnızca Söke ve Aydın'ın değil, tüm insanlığın ortak kültürel mirası olduğunu belirten Başkan Arıkan; "Binlerce yıllık geçmişiyle medeniyetlerin izlerini taşıyan bu kadim kent, bugün bizlere hem tarihi bir sorumluluk hem de geleceğe bırakılacak eşsiz bir değer olarak seslenmektedir. 12 İYON Kenti'nden biri, Büyük İskender'in ayak izlerinin bulunduğu ve Bilge Bias'ın kenti olan Priene; Dünyanın ilk planlı kentlerinden biri olma özelliğiyle, geçmişin derinlikleri ve gelecek ile bir köprü olmaya devam ediyor. 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası geçici listesine alınan Priene Antik Kentinin Unesco kalıcı miras listesine alınması için ciddi adımlar attık ve atmaya devam ediyoruz. Bakanlık ve Söke Belediyesi tarafından 2023 yılında protokolün imzalanmasının ardından, 2023 yılı Ekim ayında yine bu salonda toplanmış ve yeni bir süreç başlatmıştık. Bu süreci Alan Başkanlığı sizlere daha geniş bir şekilde aktaracak. Bugün burada bir araya gelişimizin amacı, Priene Antik Kenti'nin UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesi adaylık sürecine katkı sağlamak; antik kentin korunması, yaşatılması ve dünya mirası yolculuğunda hak ettiği noktaya taşınması için atılacak adımları birlikte değerlendirmektir. Kamu kurumlarımız, yerel yönetimlerimiz, akademisyenlerimiz, sivil toplum kuruluşlarımız ve tüm paydaşlarımızın katkısıyla, Priene'yi sadece bir arkeolojik alan olarak değil; aynı zamanda kültürel, turistik ve ekonomik bir değer olarak geleceğe taşımayı hedefliyoruz. Bu toplantının, ortak akıl ve iş birliğiyle Priene'nin dünya mirası olma yolculuğuna ışık tutacağına, tarihi zenginliklerimizi koruma çabalarımıza güç katacağına inanıyorum" diye konuştu.

Toplantıda Priene Antik Kenti Kazı Başkanı Yardımcısı Uludağ Üniversitesi Araştırma Görevlisi Dr. Ahmet Ali Altın; Priene Antik Kenti'nin tarihi, kazı çalışmalarının tarihçesi, antik kentte tarihi yaşam süreci gibi konularda bilgiler verdi. Ardından Priene Alan Başkanı Mimar Mine Aşçı; Antik kentin UNESCO yolculuğu gelinen süreç ve bundan sonra yapılacak çalışmalar ile ilgili bir sunum yaptı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 2015 yılında yayınlanan "Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Ve Sitlerin Tespit Ve Tescili Hakkında Yönetmeliği"ne göre çalışmaların yürütüldüğünü belirten Mine Aşçı; geride kalan süreçte önemli adımların atıldığını söyledi. Aşçı; antik kent alan sınırlarının belirlenmesi, Alan Başkanlığı ataması ve ofisinin kurulmasının ardından Danışma Kurulu ve Eşgüdüm Denetleme Kurulu üyelerinin atamalarının da yapıldığını belirtti.

Priene Alan Başkanı Mimar Mine Aşçı; "UNESCO kalıcı listeye girmemizden sonra en az 10 yıllık eylem planlarını istiyor. Sadece tarihi alan değil çevresindeki alanın bütüncül bir stratejiyle ele alınması gerekiyor. Bu süreçte genel strateji, mali kaynakların belirlenmesi, uluslararası işbirliği, sektör oluşum potansiyeli gibi kavramların planlanması çok önemli. Ayrıca yerel halkın farkındalığının artması, sivil toplumun katılımı da program açısından oldukça önemli. Bugün başlattığımız toplantılar bu planlamaların bir parçası" dedi.

Türkiye'de 22 mirasın kalıcı listede, 79 mirasın ise geçici listede yer aldığına dikkat çeken Mine Aşçı; "Priene kalıcı listeye girmek isteyen 79 mirastan biri. Mimari yapısı ve özgünlüğü, tarihi yaşamı ile ünlü düşünür Bilge Bias ve ünlü mimarı Pieos, Helenistik dönemin yaşam izleri, tapınakları ve estetik anlayışı, evrensel değerleriyle Priene; UNESCO'nun Dünya kalıcı miras listesine girmek için ortaya konan birçok kriteri karşılıyor. Bu anlamda çalışmalarımızı tamamlayıp, kalıcı miras listesine girmek istiyoruz" dedi.

UNESCO Dünya Miras Listesine girmenin bölgeye sağlayacağı önemli katkılardan da bahseden Alan Başkanı Mine Aşçı; "Evrensel değerlerin ve alanın bilimsel olarak korunmasının yanında uluslararası tanıtım ve bilinirlik aratacak. Ziyaretçi sayısının bölge ekonomisine büyük katkısı olacak. Uluslararası fonlar ve uzmanlara ulaşımı sağlayacak" dedi.

Toplantı sunum ve konulmaların ardından katılımcıların görüş ve önerileri ile son buldu. Priene Paydaş Arama Toplantıları, Kamu kurum ve kuruluş temsilcileri sonrasında Üniversite temsilcilerinin katılımıyla devam edecek.